BOĞAZDAKİ SİNSİ TEHLİKE GUATR

Bölgesel farklar olmasına rağmen, Türk toplumunda ortalama olarak yüzde 30 oranında guatr olduğu saptanmış. Türkiye'de yeni doğan bebeklerin 3500'de bir tanesinde hipotiroidi olduğu belirlenmiş. Uzmanlar, her yeni doğan bebeğe topuktan kan alınıp tiroid testi yapılmasını öneriyor. Bugün dünyada guatr problemini suya, ekmeğe ve süte iyot katarak çözen tek ülke ABD. Türkiye'de 1 Ocak 2000 tarihinden beri marketlerde satılan tüm sofra tuzlarında zorunlu iyot takviyesi başlatıldı. Bu halk sağlığı müdahalesinin ileride ülkemizde guatrın kökünü kazıyacağı vurgulanıyor. Ancak daha 20 yıl gibi uzun bir süre gerektireceği belirtiliyor. New York'taki Cornell Üniversitesi'nde tıp eğitimini tamamlayan Endokrinoloji ve Metabolizma Uzmanı Doç. Dr. Selçuk Can guatr hakkında bilinmesi gerekli soruları cevapladı.
Guatr niçin oluşuyor
Tiroid bezi iyot maddesini ve aminoasitleri kullanarak T4 ve T3 hormonlarını üretir. Eğer o coğrafi bölgede su ve toprakta iyot az ise guatr oluşması kaçınılmazdır. Memleketimizde günlük iyot alınımı gereken miktarın tam alt sınırındadır ve Türkiye bir guatr ülkesidir. İyot en çok deniz suyunda, başta balık olmak üzere deniz mahsullerinde ve ette bulunur. İyottan fakir topraklarda yetişen sebze ve meyvelerde, buralarda büyüyen hayvanların etinde iyot miktarı az olur. İyot eksikliğinin yeni doğan bebekler üzerinde önemli etkileri vardır. İyot eksikliği bölgelerinde düşük, ölü doğum, doğuştan gelme sakatlık, sağırlık ve zeka geriliği daha sık görülür. Türkiye'de yeni doğan bebeklerin 3500'de bir tanesinde hipotiroidi olduğu saptanmaktadır. Her yeni doğan bebeğe topuktan kan alınıp tiroid testi yapılmalıdır. Bugün dünyada guatr problemini suya, ekmeğe ve süte iyot katarak çözen tek ülke ABD'dir. Türkiye'de 1 Ocak 2000 tarihinden beri marketlerde satılan tüm sofra tuzlarında zorunlu iyot takviyesi başlamıştır. KAYA TUZU KULLANILABİLİR
Guatr nasıl önlenir?Guatrı önlemek için en iyi yol iyotlu tuz kullanmak, bol miktarda balık, midye, karides ve deniz mahsulleri yemek, tatilleri deniz kenarında geçirmektir. Kara lahana gibi guatr yapan besinlerden ve tiroidi bozan ilaçlardan uzak durmak gerekir.
İyot tüketiminin sakıncalı olduğu durumlar varmıdır?Hipertiroidisi ve sıcak nodülü olan hastalarda iyot takviyesi ters etki yapar ve tiroid bezini daha da hızlandırır. Sessiz duran bir iç guatr hastasının iyot kullanması tiroid hastalığını uyandırır. Daha önceden sıcak nodulü veya iç guatrı olanlar iyot takviyesini kesinlikle yapmamalıdırlar. Şu an marketlerde poşetler içerisinde satılan tüm tuzlarda iyot olduğu için bu kişiler işlenmemiş, fabrikasyon olmayan tuzları alıp kullanmalıdırlar. Örneğin kaya tuzu, tuzot gibi.
Hastalığın belirtileri nelerdir?Guatr boyunda şişlik, yutkunma güçlüğü, nefes almada zorluk, sinirlilik, yorgunluk, kilo artışı, saçlarda zayıflık ve cilt kuruluğuna neden olur. Tiroid bezinin hormon dengesinin bozulması tüm organ sistemlerini, kan kolesterol seviyesini, osteoporoz gelişimini ve cinsel yaşantı ve isteği etkiler. Guatr fazla büyüdüğü zaman dışarıdan bakmakla bile belli olur. Daha küçük guatrlarda teşhiş elle mua-yene, kanda T4, T3, TSH seviyeleri ve tiroid sintigrafisi testleriyle konulur. Tiroid bezinin büyümesi hassas bünyeli kişilerde boğazda yumruk şeklinde büyümelere neden olur. Buna nodülleşme diyoruz. Doğru ve modern şekilde tedavi edilmeyen guatr hastalarında ilerki yıllarda nodülleşme açığa çıkar.
Endokrinoloji uzmanına guatr şüphesi ile gidildiğinde bazen sizde nodül var haberi ile karşılaşırsınız. Bu şaşırtıcı durumda akla gelen ilk soru: Tiroid nodülü ne demektir?Nodül bir bezelye tanesinden bir ceviz büyüklüğüne olabilen, hücrelerin kümeleşerek topluluklar yaratmasıyla oluşan hastalıktır. En ciddi nodüller soğuk olanlarıdır. İşin püf noktası biyopsinin büyük merkezlerde, tecrübeli endokrinoloji doktorları tarafından yapılması ve sitoloji veya patoloji uzmanlarınca mikroskop altında okunmasıdır. Kilo kaybı olur
Tiroid bezinin hızlı çalışmasında nasıl bir tedavi uyguluyorsunuz?Tiroid bezinin hızlı çalışmasına biz tıp dilinde hipertiroidi diyoruz. Hızlı çalışan tiroid bezinin teşhis ve tedavisi yavaş çalışan kadar basit değildir. İç guatr, sıcak nodül, ilaç kullanımı, tiroid iltahabı gibi birçok hastalık tiroid bezini hızlı çalıştırtır. Bu nedenleri araştırmak için hormon testleri ve sintigrafinin yapılması gerekir. Hipertiroidi metabolizmayı hızlandırarak, kilo kaybı, yorgunluk, sinirlilik, el titremesi, terleme, çarpıntı gibi belirtilere neden olur. Tiroid bezini yavaşlatıcı ilaçlar, atom tedavisi veya ameliyat yöntemlerinden biriyle hipertiroidi tedavi edilir. Tiroid nedir?Tiroid bezi, boyundaki nefes borusunun tam önünde, kelebek şeklinde hormon üretmekle görevli guddedir. Tiroid bezinin ürettiği hormonlar T4 ve T3 dür. Tiroid hormonları insan metabolizmasının hızını, vucüdun sıcak veya soğuğa adaptasyonunu, bebeklerin büyümesini, gelişimini ve zekasını, derimizin ve saçımızın kalitesini ve üreme sistemi gibi birçok vucüt fonksiyonunun hatasız çalışmasını düzenlerler. Ayrıca fiziksel veya psikolojik streslere adaptasyonumuzu diğer hormonlarla beraber ayarlarlar. Tiroid bezi yavaş veya hızlı çalışırsa sağlığımız hemen etkilenir. Yorgunluk, sinirlilik, kilo değişiklikleri, kalp çarpıntısı gibi önemli bulgular açığa çıkar. Tiroid bezinin büyümesine tıp dilinde guatr deniliyor.
kaynak:http://www.aksam.com.tr/haber.asp?a=11175,9&tarih=25.10.2005